îfâ

ايفاء

(a. i. vefâ'dan.) : 1) ödeme, yerine getirme. 2) bir işi yapma. 3) iş görme.

îfâ-yi vazife

vazifesini yapma.

îfâd

ايفاد

(a. i.) : birini elçilikle gönderme.

ifâdât

افادات

(a. i. ifâde'nin c). : (bkz. : ifâde).

ifâdât-ı lâzime

gerekli ifâdeler.

ifâde

افاده

(a. i. c. : ifâdât) : 1) anlatma, anlatış.

ifâde-i cebriyye

zoraki ifâde. meramını anlatma; 2) kitaplara yazılan önsöz.

ifâde-i merâm

1) meramını anlatma; 2) kitaplara yazılan önsöz.

ifâde-i nâ-hosnûdî

hoşnutsuzluk ifâdesi.

ifâde-i şifâhiyye

ağızdan söyliyerek anlatış.

ifâde-i tahrîriyye

yazı ile anlatış. 2) ders verme, (bkz. : tedris).

ifâde vü istifâde

anlatma ve faydalanma, ["ifâde" nin Arapçadaki mânâsı "faydalanmak" dır].

ifâhe

افاحه

(a. i.) : 1) kaynatma. 2) kan fışkırtma.

ifâkat

افاقت

(a. i.) : 1) hasta, iyi olma, iyiliğe dönme. 2) kadın adı.

ifâkat-pezîr

افاقت پذير

(a. f. b. s.) : iyileşmesi mümkün [hastalıktan].

ifâkat-yâb

افافتياب

(a. f. b. s.) : ifâkat bulucu, bulan, hastalıktan kalkan.

ifâte

افاته

(a. i. fevt'den.) : fevt etme, kaybetme, elden çıkarma, çıkarılma.

ifâte-i fursat

fırsatı kaçırma. 

ifâte-i vakt

vakit kaybetme.

ifâza

افاضه

(a. i. feyz'den) : 1) feyizlendirme, bereketlendirme. 2) kabı, taşacak derecede doldurma; taşıp yayılma, dağılma.

ifâza-bahş

افاضه بخش

(a. f. b. s.) : feyizlendiren, feyiz aldıran.

İfâze

افازه

(a. i.) : fevzlendirme, maksada eriştirme.

ifcâc

افجاج

(a. i.) : kuş ötmesi, cıvıldaması, cıvıldayış.

ifcâc-ı tuyûr

kuşların cıvıldayışı.

ifcâr

افجار

(a. i.) : 1) birini fâcir,fitne sayma. 2) birine günahkârlık yükleme. 3) fecir zamanına girme.

ifcâs

افجاس

(a. i.) : uygunsuz ve mânâsız şeylerle böbürlenme.

ifdâh

افضاح

(a. i. fadîh'den) : kötülüğü, ayıbı, kusuru açığa vurma, (bkz. : ifzâh)

ifdâl

افضال

(a. i. fadl'dan.) : lütuf ve bağış, (bkz. : ihsan), 

iffet

عفت

(a. i.) : 1) afîflik, temizlik. 2) namus. 3) kadın adı.

iffet an-iz-zinâ

عفت عن الزنا

(a. b. i.) : huk. [eskiden] bir kimsenin ömründe bir defa olsun gayri meşru mukarenette bulunmamış olması.

iffet-fürûş

عفت فروش

(a. f. b. s.) : namus, taslıyan namus ve şereften bahseden.

iffetli, iffetlü i

عفتلی ، عفتلو

(a. s.) : 1) iffet, namus sahibi kadın. 2) İtibarlı kadınların lâkabı.

ifhâh

افهاه

(a. i.) : âciz kılma.

ifhâm

افحام

(a. i. fuhûm'dan) : 1) ağız açtırmama, susturma. 2) bir münâkaşada, karşısındakini cevap veremiyecek hâle getirme.

ifhâm

افهام

(a. i. fehm'den.) : anlatma, anlatılma, bildirme, bildirilme.

ifhâr

افخار

(a. i. fahr'den.) : fahirlendirme, şereflendirme; şeref ve değerinden dolayı, birini bir başkasından üstün tutma.

ifhâş

افحاش

(a. i. fuhş'dan.) : kötü söyleme.

ifk

افك

(ka" uzun okunur, a. i.) : bir suçu birine yükleme, (bkz. : bühtan).

ifkar

افقار

("ka" uzun okunur, a. i.) : fakirleştirme.

îflâ

افلاء

(a. i.) : memeden ayırma, sütten kesme, (bkz. : iftâm).

iflah

افلاح

(a. i.) : 1) kutlu, başarılı : olma. 2) felah bulma, selâmete çıkma, kötü bodurumdan kurtulup iyi bir duruma girme.

iflâk

افلاق

(a. i.) : mânâ, kelime, îcâdetme.

iflâs

افلاس

(a. i. feles'den.) : 1) tüccarın, borcunu ödeyemiyecek bir hâle gelmesi, top atma. 2) bitirme, tüketme, [mal, para, bilgi v. b.].

ifna'

افناء

(a. i. fenâ'dan.) : 1) yoketme, tüketme. 2) malı, yersiz sarfetme.

ifnâ-yi beden

vücudu yok etme.

ifnâ-yi hayât

ömrünü tüketme.

ifnâ-yi mâl

malını sarfetme.

ifrâc

افراج

(a. i.) : açılma, ayrılma..

ifrâc-ül-bâhire

vapurun, iskeleden, sahilden* açılması.

ifrâd

افراد

(a. i.) : 1) müfred, tek olarak söyleme. 2) ayırma.

ifrağ

افراغ

(a. i. ferâğ'dan) : 1) kalıba dökme. 2) şekillendirme, bir şekle sokma. 3) biy. * boşaltım, fr. excretion.

ifrâh

افراح

(a. i. ferah'dan) : ferahlandırma; sevindirme, memnun etme. (bkz. : iczâl).

ifrâm

افرام

(a. i.) : doldurma, doldurulma.

ifrâm-ı ibrîk

ibriğin doldurulması.

ifrâr

افرار

(a. i.) : firara mecbur etme, kaçırma, kaçırılma.

ifrat

افراط

(a. i. fart'dan.) : aşırı;gitme, pek ileri varma.

ifrât-ı hiss

* aşırıduyu, fr. hyperesthesie.

ifrât-ı neşât

sevinç coşkunluğu.

ifrat ü tefrit

birbirine tamamen zıt olan iki uç.

ifrât-kâr

افراطكار

(a. f. b. s.) : ifrata vardıran, aşırı giden, aşırı davranan.

ifraz

افراز

(a. i. c. : ifrazat) : 1) bir bütünden bir parça ayırma; ayırma; ayrılma. 2) (c. : ifrazat) : biy. vücuttan, kan, cerahat, irin, ter. gibi ayrılıp çıkan şey, * salgı; fr. secretion.

ifrazat

افرازات

(a. i. ifrâz'ın c.) : bir bütünden parçalar ayırmalar; ayırmalar; ay. rılmalar. 2) biy. vücuttan, kan. cerahat, irin, ter. gibi ayrılıp çıkan şeyler, * salgılar, fr. secrelions.

ifrâzât-ı dâime

biy. sidik gibi, uykuda bile beklemiyen ifrazat, * salgı.

ifrâzât-ı cüdiyye

(cildin ifrazatı) : ter gibi cildin mesamelerinden çıkan ifrazat.

ifrâzât-ı munkatıa

midenin ifrazatı gibi, yalnız vazîfe sırasında harekette olan azanın ifrazatı : 

ifrâzciyân

افرازجيان

(a. t. f. b. i.) : darphânede sikke (para) kesenler.

ifrinka'

افرتقاع

("ka" uzun okunur, a. i.) : [parmak] çıtırdatma.

ifrinka-ı esâbi'

parmak çıtırdatma.

ifrît

عفريت

(a. i. c. : efârît) : 1) zararlı ve korkunç mitolojik mahlûk. 2) mec. Etrafı birbirine katan korkunç insan.

ifrîz

افريز

(a. i.) : dam saçağı, sundurma.

ifsâd

افساد

(a. i. fesâd'dan.) : 1) fesada uğratma, uğratılma, bozma.

ifsâd-ı mi'de

mîde bozma. 2) kargaşalık çıkarma, düzensizlik meydana getirme.

ifsâdât

افسادات

(a. i. ifsâd'ın c.) : düzensizlik meydana getirmeler, kargaşalıklar.

ifsâh

افصاح

(a. i. fasâhefden.) : fesahatle konuşma, açık ve düzgün söz söyleme.

ifsâh

افصاح

(a. i. füshat'den.) : açma, genişletme.

ifsâh

افساخ

(a. i. fesh'den.) : unutma; akıldan çıkarma; ihmâl etme.

ifsâm

افصام

(a. i.) : 1) yağmurdan sonra hava açılma. 2) hastanın ateşi düşme, 3) bitme, tükenme.

ifşa'

افشاء

(a. i. c. : ifşâât) : gizli bir şeyi yayma; ortaya dökme, açığa vurma.

ifşâ-yi râz

sırrı açığa vurma.

ifşâât

افشا آت

(a. i. ifşâ'nın c.) : sırrı meydana atmalar, açığa vurmalar.

iftâ'

افتاء

(a. i. fetvâ'dan.) : fetva verme, bir işi fetva ile halletme. Hizmet-i iftâ', Makam-ı iftâ', Mansib-ı iftâ', Mesned-i iftâ : şehislâmlık.

iftâl

افتال

(f. s.) : 1) yarık, yırtık. 2) dağınık.

iftân

افتان

(a. i.) : 1) fitneye uğratma. 2) ayartma, (bkz. : iftitân).

iftar

افطار

(a. i. fıtr'dan.) : 1) oruç açma. 2) ramazan akşamları verilen ziyafet.

iftâriyye

افطاريه

(a. i.) : 1) iftarlık; iftar için hazırlanmış çerez ve saire. 2) [eskiden] pâdişâh saraylarında, vüzerâ, âyân ve eşraf konaklarında, davetlilere iftardan sonra diş kirası adı altında verilen bahşiş.

iftlâl

افتعال

(a. i.) : 1) iş edinme, işyapma. 2) a. gr. beş harfli kelimelerin birinci babı, iftiâl babı.

iftlâl

افتئال

(a. i.) : fala bakma, fal tutma.

ifticâ'

افتجاء

(a. i.) : apansızın,birdenbire olma. (bkz. : fücceten).

iftidâh

افتضاح

(a. i. fadâhat'den.). : (bkz. : iftizâh).

iftihâr

افتخار

(a. i. fahr'den.) : 1) öğünme; koltuk kabartma. 2) şeref, şan.

iftihâr-ül-ulemâ, iftihâr-ül-emâsil, iftihâr-üs-şuarâ

ulemânın (sarıklılar) sânına, benzerlerinin ve şâirlerin övünmelerine sebebolan. [sarıklılar için kullanılan resmî tâbir].

iftihâriyyât

افتخاريات

(a. i. c) : iftihar yolunda söylenen sözler.

iftihâs

افتحاص

(a. i.) : gerçeği dikkatle araştırma; gerçek dikkatle araştırılma.

iftikad

افتقاد

("ka" uzun okunur, a. i.) : arayıp sorma, aranıp sorulma.

iftikâk

افتكاك

(a. i. fekk'den.) : rehinden çıkarma, rehinden kurtarma.

iftikâl

افتكال

(a. i.) : fazla çalışma, bir işte çok emek harcama.

iftikar

افتقار

("ka" uzun okunur.a. i. fakr'den.) : 1) fakirlik gösterme. 2) büyük, çok ihtiyâcı olma. 3) alçak gönüllülük, (bkz. : tevazu').

iftikâriyye

افتكاريه

(a. i. fikr'den.) : fr. idealisme.

iftikâriyye-i târihiyye

fr. idealisme historique.

iftilâl

افتلال

(a. i.) : 1) savaştan yılma [asker]. 2) bükülme.

iftinân

افتنان

(a. i.) : birbirini tutmıyan, düzensiz söz söyleme.

iftira'

افتراء

(a. i. c. : iftirâât) : birine aslı olmıyan bir suç yükleme, (bkz. : bühtan, ifk).

iftirâât

افتراآت

(a. i. iftirâ'ın c.) : aslı olmıyan suç yüklemeler.

iftirâk

افتراق

(a. i. fark'dan.) : 1) ayrılma, dağılma; perişan olma.

iftirâk-ı izam

anat. kemiklerin dağılması. 2) ayrılık, hicran.

iftirâs

افتراس

(a. i.) : avlayıp parçalama, yırtıp paralama; zorla yere yıkma.

iftisâd

(a. i.) : kan alma. Mevsim-i iftisâd : (kan alma mevsimi) : mayıs, eylül ayları.

iftisâl

افتصال

(a. i.) : 1) sütten kesilme.2) fidanı, kökiyle çıkarıp, başka yere dikme.

iftitâh

افتتاح

(a. i. feth’den.) : 1) açma; açılma. 2) başlama.

iftitâh-ı kelâm

sözün başlangıcı.

iftitâh tekbîri

namaza başlarken söylenen "Allâhü ekber" sözü.

iftitân

افتتان

(a. i. fitne'den.). : (bkz. : iftân).

iftiyâ

افتيال

(a. i.) : fal tutma..

iftîzâh

افتضاح

(a. i. fazâhat'den.) : 1) rezîl olma. 2) bir şeyi kırma, bir şeyi kırarak ufaltma.

iftizâz

افتضاض

(a. i.) : 1) kızın, kızlığını bozma, (bkz. : izâle-i bikr). 2) dul kadının, iddet zamanını doldurması.

ifzâh

افضاح

(a. i. fazîh'den.) : kötülüğü, ayıbı, kusuru açığa vurma, (bkz. : ifdâh)

ifzâl

افضال

(a. i. fazl'dan.). : (bkz. : ifdâl).