Soru: Namazda, imamdan başkasına uymak caiz olmadığı için, hoparlöre uyarak namaz kılmak da caiz olmaz, deniyor. Mübelliğ de, imamdan başkası olduğu hâlde, mübelliğin sesiyle hareket etmek nasıl caiz oluyor?

CEVAP

Cemaat kalabalık olduğu ve imamın sesi her taraftan işitilemediği zamanlarda, imamın aldığı namaz tekbirlerini arka saflardaki cemaate duyuran ve aynı namazı kılan kimseye mübelliğ denir. Dışarıdan başka bir şahıs tekbir alsa, onun sözüyle hareket etmek caiz olmaz. Mübelliğ, dışarıdaki herhangi bir insan değil, aynı cemaatteki imamın yardımcısıdır. Dinimiz, onun yardım etmesine izin vermiştir. Onun sözüne uymak, imama uymak demektir. Dışarıda olan kimseye cevap vermek veya onun sözüyle hareket etmek namazı bozar.

Hoparlörden çıkan ses, nakl-i seda da, yankı da değildir. İmamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses hâline dönüşüyor. Yani hoparlörden çıkan ses, imamın sesi değil, elektrik tesiriyle hâsıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titrettiği demir levhanın oluşturduğu sestir. TV ekranındaki resim, imamın bizzat kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, imamın bizzat kendi sesi değil, benzeridir. Hoparlörden çıkan ses de böyledir. Bununla ilgili, namazı bozan durumlara birkaç örnek verelim:

1- İmamdan başkasının duasına âmin demek namazı bozar. Mesela biz, tek başına akşam namazını kılarken, yan tarafta cemaatle namaz kılınsa, o cemaatin imamı Fatiha’yı bitirince, bizim ona âmin dememiz namazı bozar, çünkü o kendi imamımız değildir. Yahut biri bize (Allah senin günahlarını affetsin) dese, biz de âmin desek namazımız bozulur.

2- İmamdan başkasının yanlışını düzeltmek namazı bozar. Mesela, başka biri veya başka bir imam Kur’anı yanlış okusa, namaz kılan da, doğrusunu söylese namazı bozulur, çünkü kendi imamından başkasına cevap verilmiş oluyor. Kendi imamı yanlış okusa yahut âyetin devamını getiremese, düzeltmek bozmaz, çünkü hatayı düzelten o cemaatten biridir.

3- İmamın abdesti bozulsa, yerine cemaatten birini vekil bırakabilir, ama cemaatten olmayan birini vekil bırakamaz. Dışarıdan biri gelse, (Senin abdestin bozulmuşsa ben devam edeyim) dese, o cemaate imam olamaz.

4- Namaz kılarken yanına gelen biri, biraz çekil de, ben de yanına sıkışayım dese, o da, onun sözüyle yer açsa namazı bozulur; çünkü namazda başkasının emriyle hareket etmiştir.

Mübelliğ, hoparlöre benzetilemez. Mübelliğ, dinin emriyle imamın sesini ileten, imamın yardımcısıdır. Hoparlörse, imamın sesini başka ses hâline getirmektedir. İkisi hiçbir bakımdan birbirine benzemez.